พนักงานบัญชี มีหน้าที่หลัก คือการตรวจสอบบัญชีและสถานะภาพทางด้านการเงินขององค์กร นอกจากนี้พนักงานบัญชียังมีหน้าที่อื่นๆที่พึงกระทำด้วยอีกมากมายหลากหลาย โดยขึ้นอยู่กับว่าในขณะนั้นทำบัญชีในรูปแบบไหนอยู่ ผู้ที่ หางานบัญชี จะต้องทราบว่างานบัญชีมีรูปแบบไหนบ้าง และมีหน้าที่ ความรับผิดชอบอย่างไรบ้างโดยสังเขป เข้าใจขอบเขตของงานบัญชีบ้าง จึงจะสามารถเริ่มเส้นทางในสายอาชีพบัญชีได้อย่างราบลื่น
งานบัญชี
งานบัญชีสามารถแบ่งออกคร่าวๆได้ 4 งานใหญ่ๆด้วยกันตามตัวเนื้องานและหน้าที่ความรับผิดชอบ คือ
โดยที่ตำแหน่งงานบัญชีทั้ง 4 ประเภทนี้ก็จะมีเนื้องานที่แตกย่อยลงไปอีกได้หลากหลาย มีงานบัญชีเฉพาะทางที่ลึกลงไปอีก แต่โดยส่วนมากแล้วนักบัญชีหนึ่งคนจะได้ทำงานบัญชีเฉพาะทางที่เป็นสายที่ตนเองถนัด ไม่ค่อยมีนักบัญชีคนไหนที่คาบเกี่ยวหลายสายงานเท่าไหร่นัก ยกเว้นผู้จัดการทางบัญชีที่จะได้ดูครอบคลุมมากกว่า แต่ก็จะไม่ได้ดูลงลึกไปทางสายไหนเป็นพิเศษ
นักบัญชีสาธารณะคือผู้ที่ทำงานในบริษัทเอกชนต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นบริษัทของลูกค้าหรือบริษัทของตนเอง นักบัญชีสารธารณะจะทำหน้าที่บันทึกรายการซื้อขายทั้งหมดขององค์กร ออกเช็ค เรียกเก็บเช็ค ตรวจสอบบัญชี จัดการภาษีต่างๆ เป็นต้น นักบัญชีสาธารณะสามารถเลือกที่จะสอบใบอนุญาต Certified Public Accountants (CPAs) เพื่อสร้างความก้าวหน้าในสายงานและเพิ่มเงินเดือนขึ้นได้ นักบัญชีสาธารณะถือเป็นกลุ่มนักบัญชีที่มีรายได้สูง
ผู้บริหารบัญชีเป็นสายงานที่อยู่ในระดับสูงโดยจะพบในเฉพาะองค์กรใหญ่ๆเท่านั้น ส่วนมากจะได้ทำงานร่วมกับผู้บริหารระดับสูง และได้ทำงานระดับวางแผนให้กับองค์กร โดยจะเป็นผู้ที่มีอำนาจกำหนดทิศทางสถานะทางการเงินและการลงทุนขององค์กร การจัดการบัญชีถือเป็นงานระดับสูงที่สุดของสายงานบัญชี และมีเงินเดือนมากที่สุดด้วย แต่จะต้องมีประสบการณ์ทำงานผ่านมาในระดับ 15-20 ปีขึ้นไป
งานบัญชีรัฐบาล คือนักบัญชีที่ทำให้กับกับรัฐ นบ้านเราเรียกหน่วยงานนี้ว่า กรมสรรพากร โดยนักบัญชีรัฐบาลนี้จะทำหน้าที่ตรวจสอบบัญชีต่างๆที่องค์กรยื่นให้กับกรมสรรพากรตามกฎหมายกำหนด และทำหน้าที่ตรวจสอบบัญชีที่ยื่นมา และ/หรือเรียกเก็บภาษีเพิ่มเติมจากองค์กรที่ตรวจสอบ ถึงแม้ว่านักบัญชีรัฐบาลจะทำงานเก็บรายได้ให้กับรัฐบาล แต่เงินเดือนของนักบัญชีรัฐบาลนั้นถือว่าน้อยที่สุดใน 4 กลุ่มนักบัญชีด้วยกัน
ผู้ตรวจสอบบัญชีเป็นงานในระดับสูงกว่าบัญชีสาธารณะ แต่ยังสูงไม่เท่ากับผู้บริหารบัญชี ผู้ตรวจสอบบัญชีจะเป็นผู้ที่ตรวจสอบงานบัญชีที่นักบัญชีสาธารณะลงไว้ ก่อนที่จะยื่นให้กับกรรมสรรพากรตามกฎหมายกำหนด ไม่ใช่ว่าใครก็ได้ที่จะ สมัครงานผู้ตรวจสอบบัญชี เพราะผู้ตรวจสอบบัญชีจะต้องสอบใบอนุญาตตรวจสอบบัญชีก่อน (Auditor License) โดยงานของผู้ตรวจสอบบัญชีจะมีหลากหลายตั้งแต่ตรวจสอบบัญชีภายใน ไปจนถึงการตรวจสอบการโกงภายในของพนักงานบริษัท และถ้ามีการโกงกันจริงๆก็จะมีการจับได้ในขั้นตอนนี้บ่อยครั้ง
งานบัญชีทั้ง 4 แบบที่กล่าวมามีความแตกต่างกันทั้งรายละเอียด ผู้ว่าจ้าง และตัวเนื้องาน นักบัญชีที่ดีจะเป็นผู้ที่เข้าใจว่างานในแต่ละสายแตกต่างกันอย่างไร และเลือกงานบัญชีในสายงานที่ตัวเองต้องการเพื่อทำงานด้านบัญชีลงลึกลงไปนั่นเอง